Archeologen in Spanje hebben het skelet opgegraven van een middeleeuwse ridder die de verwachtingen trotseerde door tot in de volwassenheid te overleven met een ernstige genetische aandoening, craniosynostose. De ontdekking, gedetailleerd beschreven in een recent onderzoek in een tijdschrift Heritage, stelt de aannames over de overlevingskansen van dergelijke omstandigheden in historische populaties ter discussie.
De ongebruikelijke overblijfselen
De overblijfselen werden opgegraven op een 13e tot 15e-eeuwse begraafplaats in het kasteel Zorita de los Canes, ooit bezet door de militante Orde van Calatrava. Tussen de tientallen skeletten die tekenen van een gewelddadige dood vertoonden, viel er één op: een volwassen mannetje met een ‘extreem langwerpige schedel’. De ongebruikelijke vorm van de schedel werd veroorzaakt door voortijdige versmelting van schedelhechtingen, de gewrichten tussen de botten van de schedel. Deze aandoening, bekend als craniosynostose, beperkt de hersengroei en is vaak dodelijk op jonge leeftijd.
Een aandoening die doorgaans dodelijk is in de kindertijd
Normaal gesproken blijven deze hechtingen flexibel tot de vroege volwassenheid. Voortijdige fusie kan leiden tot ernstige hersencompressie, wat kan leiden tot letsel of de dood. Tegenwoordig kan deze aandoening met een operatie worden behandeld, maar de middeleeuwse bevolking had een dergelijke interventie niet. Het overleven van de ridder tot halverwege de veertig, ondanks deze toestand, is daarom uitzonderlijk.
Mogelijke diagnose: Crouzon-syndroom
Onderzoekers vermoeden dat de ridder mogelijk heeft geleden aan het Crouzon-syndroom, een genetische mutatie die ervoor zorgt dat meerdere hechtingen te vroeg samensmelten. Dit syndroom gaat vaak gepaard met extra complicaties zoals uitpuilende ogen en een kleine kaak, maar de meeste getroffen personen hebben een normale intelligentie. Het feit dat alleen de schedel werd aangetast, suggereert dat deze diagnose waarschijnlijk is.
Het leven van een krijger
Ondanks zijn toestand vertoont het skelet duidelijke tekenen van een actieve levensstijl die past bij die van een krijger. De ridder had twee steekwonden in het hoofd en een ingeslagen knie, wat erop wijst dat hij in de strijd is omgekomen. Deze casus benadrukt hoe genetische afwijkingen individuen soms in staat kunnen stellen levensbedreigende aandoeningen te overwinnen, zelfs bij gebrek aan moderne geneeskunde.
De ontdekking onderstreept dat zelfs onder slopende omstandigheden sommige individuen kunnen overleven en gedijen in uitdagende omgevingen. Verdere genetische analyse is nodig om de diagnose te bevestigen, maar de overblijfselen van de ridder bieden een uniek kijkje in de veerkracht van het menselijk lichaam onder historische beperkingen.
