Ponad 3500 lat przed przybyciem kotów domowych na Jedwabny Szlak mieszkańcy starożytnych Chin żyli w osadach obok kotów lampartów, utrzymując długotrwałe relacje, które poprzedzały pojawienie się Felis catus o tysiąclecia. Nowe badanie genomu potwierdza, że te dzikie koty nie były jedynie okazjonalnymi gośćmi, ale stanowiły integralną część ludzkiego życia, wypełniając niszę, którą później wypełniły koty domowe.
Historia współistnienia
W badaniu opublikowanym w Cell Genomics przeanalizowano genomy 22 starożytnych kości kotów odzyskanych z 14 stanowisk archeologicznych w całych Chinach datowanych na 3500 rok p.n.e. Wyniki wykazały wyraźną chronologię: lamparty (Prionailurus bengalensis ) były głównymi kotowatymi w Chinach przez stulecia, podczas gdy koty domowe pojawiły się dopiero około 700 r. n.e. – stosunkowo późne wprowadzenie przez handlarzy podróżujących Jedwabnym Szlakiem. Najwcześniejsze dowody istnienia kotów domowych znaleziono w mieście Tongwang, ważnym ośrodku handlowym w zachodnich Chinach.
Oznacza to, że przez tysiące lat starożytni Chińczycy utrzymywali dobry kontakt z lampartami, na długo przed przybyciem do tego regionu udomowionego żbika afrykańskiego (Felis lybica ).
„Tygrysy zabijające kurczaki” i korzyść dla ludzi
Naukowcy sugerują, że lamparty prawdopodobnie odegrały rolę w zwalczaniu szkodników, polując na gryzonie w wioskach i na polach. Współautor badania, Shu-Jin Luo z Uniwersytetu w Pekinie, wyjaśnia, że ludzie mogli nawet próbować hodować młode lamparty w celach łowieckich, chociaż nigdy nie doszło do ich całkowitego udomowienia.
Jednak związek ten nie był pozbawiony wad. W niektórych częściach Chin lamparty są nadal znane jako „tygrys zabijający kurczaki”, a przydomek ten odzwierciedla ich skłonność do atakowania drobiu. Wraz z rozwojem rolnictwa i wzrostem populacji kurczaków, lamparty stały się mniej pożądane.
Wzrost liczby kotów domowych i zmiany w ekosystemie
Przejście nie było natychmiastowe. Między szczątkami ostatniego kota lamparta a pierwszymi kotami domowymi istnieje 600-letnia przerwa. Spadek ten zbiega się z okresem separacji (220–589 r.) w Chinach, naznaczonym wojnami, chłodniejszym klimatem i spadkiem plonów rolnych. Utrata terenów łowieckich lampartów w połączeniu z rosnącym upodobaniem do hodowli kurczaków prawdopodobnie przyczyniła się do ich zniknięcia z osiedli ludzkich.
Ich miejsce w końcu zajęły koty domowe, ze swoimi skromniejszymi preferencjami w zakresie ofiar i bardziej łagodnym charakterem. Pojawienie się ras domowych nie polegało na zaspokojeniu potrzeby, której lamparty nie były w stanie zaspokoić, ale na znalezieniu gatunku, który lepiej odpowiadałby zmieniającym się potrzebom społeczeństwa rolniczego.
Badanie utwierdza pogląd, że udomowienie kotów nie było prostym procesem liniowym, ale złożoną interakcją między ludźmi i kilkoma gatunkami kotów. Nowe dowody wskazują, że związek starożytnych Chin z dzikimi kotami był zarówno trwały, jak i wyjątkowy.
Ostatecznie historia pierwszych kotów w Chinach przypomina, że udomowienie polega w mniejszym stopniu na kontrolowaniu natury, a bardziej na dostosowywaniu się do zmieniających się warunków. Tygrys, który zabija kurczaki, poniósł porażkę nie dlatego, że był gorszy, ale dlatego, że jego zachowanie nie było już zgodne z priorytetami społeczeństwa, które ceniło kurczaki bardziej niż zwalczanie szkodników.
